- dziąsło
- ozębna
- cement korzeniowy
- kość wyrostka zębodołowego
Najistotniejszym czynnikiem sprawczym schorzeń układu zawieszeniowego zęba jest płytka i kamień nazębny, które zawierają bakterie. Przyczyniają się one do stanu zapalnego dziąseł, który może manifestować się zaczerwienieniem i obrzękiem dziąseł oraz krwawieniem po szczotkowaniu zębów. Nieleczony stan zapalny dziąseł przenosi się na głębsze struktury przyzębia . Dochodzi do zaniku kości, ozębnej i powstanie tzw. kieszonki przyzębnej. Jest ona rezerwuarem patogennych bakterii, które przyczyniają się do dalszej progresji schorzenia. W efekcie pacjent boryka się z odsłoniętymi szyjkami zębowymi , nadwrażliwością , wydłużeniem się koron zębów, powstaniem szpar międzyzębowych, przemieszczeniami zębów, rozchwianiem czy nawet ich utratą. Objawom tym często towarzyszy nieprzyjemny dla otoczenia zapach z ust.
W walce ze schorzeniami przyzębia ważna jest cierpliwości i zaangażowanie zarówno ze strony lekarza jak i pacjenta. Obowiązkowość i systematyczność w zgłaszaniu się na wizyty kontrolne, wypełnianie zaleceń lekarza, stosowanie idealnej higieny jamy ustnej oraz samokontrola to klucz do osiągnięcia sukcesu w leczeniu.
Niezależnie od stanu zaawansowania choroby przyzębia leczenie należy rozpocząć od usunięcia złogów nazębnych. Scaling naddziąsłowy to zabieg usunięcia twardego kamienia nazębnego gromadzącego się na powierzchniach koron zębów. Do tego celu służą urządzenia ultradźwiękowe zwane skalerami. Każdy scaling powinien zakończyć się polerowaniem. Zapewnia to gładką powierzchnię i zmniejsza ryzyko ponownego odkładanie się kamienia nazębnego. Scaling naddziąsłowy przebiega zazwyczaj równolegle ze scalingiem poddziąsłowym, który ma na celu usunięcie kamienia znajdującego się pod dziąsłem. Pomocne w jego eliminacji są zarówno narzędzia ręczne (kirety) oraz mechaniczne (skalery). Usunięcie złogów poddziąsłowych wymaga podanie znieczulenia miejscowego.Dodatkowo przy obecności kieszonek przyzębnych (zawartych między dziąsłem a zębem) zachodzi konieczność wykonania kiretażu zamkniętego. Metodę tą stosuje się w celu usunięcia tkanek miękkich nacieczonych toksynami produkowanymi przez bakterie. Zabieg kiretażu zamkniętego wykonuje się bez możliwości bezpośredniego wglądu w głąb kieszeni dziąsłowej, czy też na powierzchnię zęba.W przypadku bardzo głębokich kieszonek, przy zębach nie poddających się leczeniu zachowawczemu, wykonuje się zabieg kiretażu otwartego. Polega on na odchyleniu dziąsła na tyle daleko, by czyszczenie powierzchni korzenia mogło mieć miejsce pod kontrolą wzroku. W przypadku pacjentów z agresywną postacią zapalenia przyzębia lub w przypadku niepoddającego się leczeniu zapalenia przyzębia, konieczne może okazać się leczenie przy pomocy antybiotyków podawanych ogólnie i chemioterapeutyków podawanych miejscowo, np. bezpośrednio do kieszonek przyzębnych.
Pacjent z aftą na błonie śluzowej policzka
W przypadku bardzo zaawansowanej choroby przyzębia i przy odpowiednich warunkach (zaniki pionowe kości) możliwa jest częściowa odbudowa tkanek przyzębia. W sterowanej regeneracji tkanek wykorzystuje się błony zaporowe, które zabezpieczają przed wnikaniem szybko proliferującego nabłonka z brzegu dziąsła w głąb ubytku. Pod błoną umieszcza się materiał kościozastępczy, który stanowi rusztowanie, po którym napływają komórki własne organizmu i odbudowują utracone tkanki.
Aby możliwe było wykonanie zabiegów regeneracyjnych pacjent musi mieć wykonany odpowiednio wcześniej zabieg oczyszczania zębów. Niezbędna jest również edukacja w zakresie domowej higieny jamy ustnej. Instruktaże higieny przeprowadzone na początku leczenia obejmują podanie szczegółowych informacji odnośnie sposobów właściwej pielęgnacji jamy ustnej. Uwzględnia się higienę gładkich powierzchni zębów, powierzchni międzyzębowych i miejsc trudno dostępnych. W zależności od potrzeb pacjenta dobiera się odpowiednie szczoteczki oraz przybory dodatkowe. W celu stworzenia dogodnych warunków do domowego oczyszczania zębów niezbędne są korekty polegające na usunięciu np. nawisających wypełnień, uzupełnień protetycznych czy na eliminacji stłoczeń zębów. Czynniki te stanowią bowiem nisze dla bakterii i w tych miejscach obserwuje się nasilenie procesu chorobowego.
Demonstracja przyborów dentystycznych
Demonstracja użycia tradycyjnej szczoteczki
Demonstracja szczoteczki kątówki
Demonstracja szczoteczki interdental
Demonstracja użycia nici dentystycznych
Demonstracja wprowadzenia nici dentystycznej przy użyciu przewleczki
Zabiegi periodontologiczne wykonuje się także w obrębie tkanek miękkich, np. zabiegi na wędzidełkach. Wędzidełka to pasma tkanki miękkiej łączące wargę czy język z wyrostkiem zębodołowym. W przypadku wędzidełek zbyt grubych, leżących zbyt blisko zęba, mających szkodliwy wpływ na przyzębie, estetykę uzębienia, ustawienie zębów czy utrzymanie protez, należy przeprowadzić zabieg korygujący.
Zabiegi pokrycia recesji dziąseł wykonuje się w przypadku obnażenia powierzchni korzenia. Obnażony korzeń jest bardziej podatny na zmiany temperatury (nadwrażliwość), próchnicę korzenia. Poza tym trudniej jest utrzymać higienę oraz może stanowić problem estetyczny. Przyczyną powstania recesji dziąsłowych jest płytka nazębna, niewłaściwe szczotkowanie, zły zgryz. Zabieg pokrycia recesji polega na pobraniu własnej tkanki z podniebienia jamy ustnej i wszczepieniu go w miejscu występowania zęba z recesją. Przeszczepy z podniebienia mogą także służyć w celu pogrubienia tkanek wokół zęba. Zapobiega się w ten sposób powstawaniu recesji np. w trakcie leczenia ortodontycznego.
Periodontologia to młoda lecz jednocześnie dynamicznie rozwijająca się gałąź stomatologii. Oferuje ona zachowanie estetyki czerwonej jamy ustnej.
Pamiętajmy, że piękny uśmiech to nie tylko zdrowe zęby, lecz również zdrowe i odpowiednio ułożone tkanki miękkie.
