bakteryjne schorzenie, które dotyka człowieka. Występuje na wszystkich kontynentach i nie zna rozgraniczenia na dzieci czy ludzi dorosłych. Jest chorobą uleczalną tylko przy współudziale stomatologa.

Choroby zębów nękają ludzkość od zarania dziejów. Już ponad 5000 lat p.n.e. zaczęto poszukiwać przyczyny tych dolegliwości. Winą za ból zębów zostały obarczone " robaki ". Diagnoza nie bardzo trafna, ale już wtedy na bolące zęby zalecano różne środki, a w przypadku braku powodzenia, zęby usuwano. Na dworach faraonów pojawili się medycy zajmujący się tylko i wyłącznie chorobami zębów. Etruskowie potrafili już zastępować utracone zęby sztucznymi uzupełnieniami - mostami. W czasach średniowiecza większość zabiegów stomatologicznych była wykonywana przez cyrulika, czyli skrzyżowania fryzjera z lekarzem. Cyrulik strzygł , golił, stawiał pijawki a przy tym nacinał ropnie i usuwał zęby. W wieku XVII usuwano już próchnicę za pomocą ręcznych instrumentów-( dłutek ), a ubytki wypełniano cyną, złotem, ołowiem,srebrem.

W czasach współczesnych wiedza i rozwój techniki pozwalają na wykonanie precyzyjnych, estetycznych i funkcjonalnych rekonstrukcji uszkodzonych tkanek. Materiały kompozytowe ( światłoutwardzalne ) wykorzystywane do wypełniania ubytków w zębach,-wiernie oddają kolor i przezierność zęba naturalnego. Stomatolodzy opierając się na wynikach najnowszych badań klinicznych i doświadczalnych swoich kolegów, potrafią stworzyć wypełnienie, którego nie widać. Potępy w stomatologii stale zmierzają w kierunku zwiększenia efektywności i komfortu zabiegów, aby pacjent mógł cieszyć się pięknym uśmiechem, który jest niewątpliwie piękną ozdobą.

Niezastąpionym sposobem, aby na długi czas zachować zdrowy i piękny uśmiech jest profilaktyka i wczesne wykrywanie zmian próchnicowych. Regularne wizyty, przynajmniej dwa razy w roku, pozwalają na wykrycie pierwszego objabu próchicy jakim jest plama próchiciwa ( o kredowo -białym zabarwieniu ). W miarę rozwoju ogniska próchnicowego dochodzi do utraty minerałów i powierzchnia plamy staje się bardziej porowata. Na skutek gromadzenia się barwników pochodzących z pożywienia plama zyskuje ciemniejsze zabarwienie. Leczenie pierwszego stadium próchnicy polega na próbie remineralizacji, przez zastosowanie preparatów zawierających związki fluoru, przy równoczesnym zachowaniu dobrej higieny jamy ustnej i odpowiedniej diety. W momencie,gdy dojdzie do powstania ubytku w tkankach twardych zęba, leczenie polega na usunięciu chorych tkanek i założniu w to miejsce materiału odbudowującego.

Próchnica to choroba zakaźna, która może przenosić się na sąsiednie zęby a nieleczona prowadzi do powikłań ze strony miazgi zęba. Miazga zęba to delikatna tkanka zawierająca naczynia i nerwy, która znajduje się we wnętrzu zęba. Jest bardzo bogato unerwiona. W momencie, gdy ulega zakażeniu dochodzi do jej obrzęku. Powoduje to wzrost ciśnienia w zamkniętej komorze zęba i ucisk na zakończenia nerwowe. Efektem jest silny i trudny do zniesienia ból. Przyczyną zapalenia miazgi jest najczęściej głęboki ubytek próchnicowy. Pozostałe przyczyny to np.: wielokrotne leczenie zęba,uraz czy złamanie. Także zaawansowane stany zapalne przyzębia mogą być przyczyną infekcji miazgi. Powyższe sytuacje mogą przyczynić się do wystapienia silnego bólu zęba lub powolnego obumierania miazgi bez dolegliwości bólowych.

W przeszłości zęby ze zmienioną chorobowo lub uszkodzoną miazgą były skazane na usunięcie. W czasach współczesnych w celu uratowania zęba przed ekstrakcją wykonuje się leczenie kanałowe. Polega ono na usunięciu z kanałów chorej miazgi lub jej martwych zakażonych szczątków. Następnie należy tak opracować kanał, by nadać mu kształt stożka zwężającego się w kierunku wierzchołka. Ostatni etap to wypełnienie, czyli szczelne zamknięcie systemu kanałowego materiałem wypełniajacym. Leczenie zębów z zakażoną miazgą wymaga wyjałowienia kanałów korzeniowych. W momencie, gdy zapalenie miazgi lub martwica nie są leczone, to może to skutkować powstaniem ropy w kości szczęk w okolicy wierzchołka korzenia zęba. Stany zapalne okołowierzchołkowe i bakterie tam zgromadzone mogą być przyczyną chorób serca, nerek, stawów, oczu, stanów zapalnych kości czy np. zakrzepowego zapalenia żył.

Współczesne metody leczenia pozwalają na szybkie wyeliminowanie bólu i jednocześnie takie zaopatrzenie zęba, by mógł on dalej spełniać swoje funkcje. Jednak w wyleczonych zębach może ponownie dojść do rozwoju próchnicy. Nieodzowne jest więc przestrzeganie zasad higieny jamy ustnej oraz regularne kontrole w gabinecie.